تصميم گيري يكي از مهم ترين توانايي هاي افراد براي سازگاري در اجتماع و مقابله با مسائل است. به كودكتان بياموزيد تصميم گيري به چه معني است و موقعيت هايي را كه در آن او تصميم هاي درست مي گيرد بشناسيد. كودكان در اغلب اوقات در حال تصميم گيري هستند بدون اينكه خودشان از آن اطلاعي داشته باشند. راههاي مختلفي وجود دارد تا والدين بتوانند به كودكانشان در تصميم گيري هاي صحيح عاقلانه و در موقعيت هاي مختلف كمك كنند:

به كودكتان كمك كنيد تا مشكلي را كه برايش پيش آمده به طور مشخصي تعريف كند. از او سوالاتي بپرسيد تا بفهميد كه او دقيقا مشكل را به چه صورتي مي بيند و مي شنود و نسبت به آن چه احسلسي دارد و در اين ميان چه چيزي بايد تغيير كند.
طوفان فكري نيز يكي از راههاي ممكن است. در اغلب اوقات براي يك مشكل راه هاي مختلفي وجود دارد و تنها يك راه، تنها راه حل ممكن نيست در اين موقعيت والدين مي توانند كمك بزرگي به كودك كنند و راه حل هاي جايگزين را پيشنهاد دهند.
تنها زماني كه كودك بتواند تمام عواقب كار را بررسي كند به او اجازه دهيد كه تصميم گيري كند. بهترين راه حل راه حلي است كه همزمان هم باعث حل مشكل شود و هم باعث شود كه كودك احساس خوبي نسبت به خود داشته باشد.
بعد از اينكه كودكتان براي حل مشكلش تصميم گيري كرد. نتايج آن را ارزيابي كنيد. مثلا از او بپرسيد راه حلي كه انجام دادي آيا نتيجه داد؟ و يا شكست خورد؟چرا؟

تاكتيك هايي را كه باعث مي شوند كودكتان دفعۀ بعد تصميم گيري بهتري داشته باشد بررسي كنيد و آن را با فرزندتان در ميان بگذاريد.
رويكرد مثبتي را ايجاد كنيد كه در آن كودك بتواند چارچوب ها را بشناسد تمام بچه ها بايستي در مقابل رفتارها و كارهايي كه انجام مي دهند مسئوليت پذير باشند. آنها بايد ياد بگيرند كه در كارهاي خود انضباط فردي داشته باشند. براي اين كار والدين به جاي ايكه بيشتر از سيستم تنبيه و تشويق استفاده كنند بهتر است كه اين ميان نقش مربي و يا معلم را بازي كنند. و بهتر است براي اينكه بتوانند كودكانشان كمك كنند تا نظم فردي را ياد بگيرند اين سه ويژگي رفتاري در برقراري نظم داشته باشند.

منبع:كانون مشاوران ايران-اموزش تصميم گيري به كودك

عزت نفس برابراست با اينكه بتوانيم يك تصوير مثبت از خود ايجاد كنيم. بنابراين مهم است كه به عنوان والدين به كودك خود در ايجاد تصوير مثبت كمك كنيد. در زير قدم هايي است كه شما مي توانيد به فرزندتان در داشتن تصوير بهتري از خود كمك كنيد:

۱- به فرزندتان بياموزيد كه به جاي اينكه بگويد من اينو مي خوام بگويد من اين را دوست دارم. در واقع به جاي بيان خواسته ها علايق خود را بيان كند. براي كودكتانن توضيح دهيد كه قرار نيست هر چيزي كه او مي خواهد براي او فراهم كنند و نبايد حتي از اين مسئله عصباني شود، او را تشويق كنيد تا بتواند خشم و عصبانيت خود را كنترل كند شما مي توانيد اين كار را با تعيين يك الگوي خوب براي آنها و تقويت آنها رفتارشان زماني كه آنها ناراحتي خود را از يك موقعيت به جاي عصباني شدن به شكل منطقي نشان مي دهند، انجام دهيد.

۲- آنها را تشويق كنيد كه خواسته هاي خخود را به صورت شفاف و واضح بيان كنيد. البته براي آنها توضيح دهيد كه هيچ ضمانتي وجود ندارد كه آنها به اين خواسته ها مي رسند ولي در هر صورت شما بايد آنها را تشويق كنيد كه خواسته هاي خود را بيان كنند.

۳- اجازه بدهيد كودكتانن بدانند انها مسئول تمام احساسات و اتفاقاتي هستند كه تجربه مي كنند در حاليكه آنها مسئول احساسات ديگران نيستند. كودكتان را بخاطر احساسي كه خودتان داريد سرزنش نكنيد.

۴- كودكتان را تشويق كنيد تا به سرگرمي ها و تفريحاتي كه مي تواند به صورت مستقل انجام دهد و علاقه دارد بپردازد.

۵- اجازه دهيد كودكانتان خودشان به تنهايي اختلافشان با خواهر و برادرها و يا دوستانشان حل كنند.

۶- به كودكتان كمك كنيد تا آستانه تحمل خود را بالا ببرد و به او بياموزيد كه برخي چيزها ممكن است آزار دهندده باشند اما آسيبي به انسان نمي زنند. به كودكتان كمك كنيد تا با استفاده از جملات مثبت نسبت به خود و تكرار انها در ذهن مشكلاتش را حل كند و مثلا مشكلات نمي توانند به من آسيب برسانند و قدرت من از آنها بيشتر است. و اگر من از پس اين مشكل بر بيايم مي توانم ماهيچه هاي احساسي بسازم. «اگر كودكتان در برقراري ارتباط با ديگر كودكان دچار مشكل است به بخش كسي با من بازي نمي كند مراجعه كنيد.

۷- به كودكتان كمك كنيد تا بر روي نقاط قوت خود تمركز كند و اين نقاط قوت را همواره به آنها يادآوري كنيد.

۸- كودكتانن را تشويق كنيد تا همانگونه با دوستانش رفتار كند كه دوست دارد دوستانش با او رفتار كنند.

۹- به كودكتان بياموزيد كه همواره راه حل هاي جايگزين وجود دارد و هميشه تنها يك راه حل نيست كه باعث رسيدن به رضايت و حل مشكل مي شود به او بياموزيد كه يك مشكل را از زواياي مختلف ببيند. كودكي كه تنها يك دوست دارد و ان را از دست مي دهد تنها مي شود. ولي كودكي كه دوستان بسياري دارد زماني كه شما فكر مي كند تنها يك راه حل براي مشكل وجود دارد. خود را براي راضي شدن و خشنود شدن محدود كرده ايد. هر چقدر شما بيشتر به كودكتان بياموزيد كه به دنبال راه حل هاي مختلف باشد احتمال اينكه او در نهايت به رضايت و شادكامي برسد را افزايش داده ايد.

۱۰- با كودكتان بخنديد و او را تشويق كنيد كه به خودش نيز بخندد. افرادي كه خود را بيش از حد جدي مي گيرند به طور يقين لذت كمتري از زندگي مي برند. داشتن حس شوخ طبعي و نگرش طنز آميز به مسائل زندگي يكي از عناصر اصلي براي افزايش لذت و خشي در زندگي است.

منبع:كانون مشاوران ايران-چگونگي ايجاد تصوير مثبت در كودك و نوجوان

عزت نفس كودكان، اعتماد نسبت به به اينكه كيست و چه كاري مي تواند انجام دهد مي باشد. در اين مقاله، والدين راهكارهايي را براي افزايش عزت نفس كودكان ياد خواهند گرفت.

حس مثبت يكي از بزرگترين هديه هايي است كه شما مي‌توانيد به فرزندتان بدهيد؛ بچه ها با عزت نفس بالا احساس مهر، محبت، شايستگي و خوشحالي بيش تري دارند.

عزت نفس در كودكان دبستاني
هر كودك لحظاتي دارد كه در آن با چالش ها، فشار همسالان يا تجربه چيزهاي جديد روبرو مي شود و ممكن است اعتماد به نفس خود را از دست بدهد يا ارزش خود را زير سوال ببرد. در زندگي كودك، فراز و نشيب هايي وجود خواهد داشت كه براي عبور از آن ها به عزت نفس بالا احتياج دارند.

عوامل كليدي براي ايجاد عزت نفس سالم، تعيين اهداف، پذيرفتن مسئوليت، انجام وظايف و جشن گرفتن موفقيت است. كودك بايد بتواند موفقيت را به تصوير بكشد و بداند چه زماني به آن دست يافته است.

۱۰ دليل اهميت عزت نفس
۱. فرزند شما مي تواند شكست ها را تحمل كند.
كودكاني كه عزت نفس بالايي دارند بهتر مي توانند شكست هاي جزئي را بدون از دست دادن اعتماد به نفس تحمل كنند.

۲. تصميمات خوب
بچه‌هايي كه عزت نفس بالايي دارند، مهارت‌هاي تصميم‌گيري خوبي دارند.

۳. فرزند شما مي تواند الگوها و دوستان خوبي پيدا كند.
كودكاني كه عزت نفس بالايي دارند، الگوهاي همسالان و دوستان خوبي پيدا مي كنند كه به آن ها اهميت داده و احترام مي گذارند.

۴. مي تواند در برابر فشار همسالان مقاومت كند.
افرادي كه عزت نفس بالاتري دارند در ايجاد دوستي، مهارت همدلي، حفظ روابط دوستانه و مديريت فشار همسالان بهتر هستند.

۵. از خودش دفاع مي كند.
كودكاني كه عزت نفس بالايي دارند از ايستادگي در دفاع از خود نمي ترسند.

نكاتي براي افزايش عزت نفس كودكان
۶. هويت سالم
۷. فرزند شما مي تواند الگوهاي مناسب براي سال هاي نوجواني داشته باشد.
نوجوانان تمايل دارند كه نگاهي خودمحورانه به زندگي داشته باشند و ممكن است مسائل را جدي‌تر و شخصي‌تر از آنچه كه بايد ببينند. داشتن عزت نفس قوي در سال هاي نوجواني محافظت كننده است.

۸. فرزند شما مي تواند دستاوردهاي بالاتري كسب كند.
تحقيقات نشان مي‌دهد كه خوش‌بين‌ها معتقدند عملكردشان بهتر از واقعيت است. اين ديدگاه مثبت آن ها را به سمت ريسك بيشتر، تمرين بيشتر، تسليم نشدن سوق مي‌دهد و در نهايت، مي‌توانند خوب عمل كنند.

۹. شكست ها را تحمل مي كند
كودكاني كه بر اين باورند كه موفقيت به دليل تلاش خود آن هاست، معمولاً معتقدند كه شكست‌ها قابل تحمل بوده و مي توانند مشكلات را موقتي دانسته و آن ها را تحمل كنند.

۱۰. فرزند شما اين آزادي را دارد كه شكست بخورد.
يكي از بهترين چيزها در مورد عزت نفس كودكان، آزادي در شكست خوردن است. هيچ موفقيت واقعي در زندگي بدون شكست نيست بنابراين به كودك خود بياموزيد كه ببيند چه چيزي مي تواند از اشتباهات و چالش ها به دست بياورد.

منبع:كانون مشاوران ايران-افزايش عزت نفس كودكان

بر اساس مطالعات روانشناس تلفني چگونه عزت نفس خود را افزايش دهيم ؟

بر اساس نظر روانشناسان و مشاوران دوران كودكي بسيار مهم است و شخصيت طرف در آن زمان شكل مي گيرد مثلا افرادي كه مورد سوء استفاده هيجاني، بي توجهي و يا رها شدگي قرار گرفته اند يا ممكن است مورد سوء استفاده جنسي قرار گرفته باشند، عزت نفس آن ها كاهش يافته و عزت نفس خود را از دست مي دهند.

داشتن عزت نفس بسيار مهم مي باشد و در چند سال اخير بسيار در مورد عزت نفس مطالب ديده و شنيده ايم اما آن را جدي نگرفته ايم و اتفاقاتي كه در كودكي و بزرگسالي پيش آمده باعث شده تا عزت نفس ما كاهش يابد اما ما بايد تلاش كنيم براي بالا بردن عزت نفس از آن استفاده كنيم.

براي آرامش رواني داشتن عزت نفس بسيار مهم است پس بايد سعي كنيم آن را تقويت كنيم.

عزت نفس بر روي جنبه هاي زندگي فرد اثر مي گذارد و تاثيرات مثبتي دارد كه در زير نمونه هاي از آن را بيان مي كنيم.

تغيير نگرش مان نسبت به خود و ديگران
نگرش ديگران نسبت به ما
انتخاب هايمان در زندگي
توانايي مان در نثار عشق و دريافت آن
توانايي و تمايل ما براي تغيير چيزهايي كه دوست داريم
بر اساس مطالعات روانشناس تلفني چگونه عزت نفس خود را افزايش دهيم ؟
عزت نفس چيست ؟
عزت نفس يك نوع احساس است كه در مورد خودمان داريم و قضاوت كلي مي باشد كه درباره خودمان انجام مي دهيم.

هنگامي كه عزت نفس خوب و بالايي داشته باشيم در اين صورت خودمان را همان طور كه هستيم مي پذيريم با همان صفات بد و خوبي كه داريم، و شخصيت خودمان را دوست داريم و تاييد مي كنيم.

با عزت نفس بالا به خودمان احترام مي گذاريم، به شخصيت خود توجه كرده و به آن عشق مي ورزيم و در اين صورت به ما حس ارزشمند بودن و مفيد بودن دست مي دهد.

افرادي كه در كودكي مورد سوء استفاده قرار گرفته اند و از كودكي خود خاطره هاي بدي دارند از عزت نفس پاييني برخوردار هستند آن ها خودشان را دوست ندارند و به خود توجه نمي كنند و اصلا به خودشان احترام نمي گذارند، آن ها نمي توانند باور كنند كه كسي آن ها را واقعا دوست دارد و يا به آن ها توجه مي كند و احترام مي گذارد.

بر اساس گفته روانشناسان آن ها خودشان را لايق عشق و احترام نمي دانند و همچنين نمي خواهند كه مورد توجه و رفتارهاي محبت آميز قرار بگيرند و اگر كسي آن ها را دوست داشته باشد و به آن ها احترام بگذارد و محبت كند آن ها احساس خشم و ناراحتي مي كنند و از آن فرد دوري مي كنند.

آن ها ممكن است به سمت كسي كشيده شوند كه به آن ها فخر مي فروشد و نسبت به فرد بي تفاوت و بي رحم عكس العمل نشان مي دهد آن ها بيشتر به اين مدل رفتار عادت دارند و خود را سزاوار اين نوع برخورد مي دانند.

بسياري از افراد ستند كه قصد دارند از طرف مقابلشان سوء استفاده كنند به همين دليل در ابتدا جذب كسي مي شوند كه به آنها احترام مي گذارد و با محبت و مهرباني صحبت مي كند اما هنگامي كه او را به دست آورند و مالك آن شخص شدند از او متنفر مي شوند.

زيرا آن ها به طور نا خود آگاه متعقد هستند كه هر كس در كنار آن ها مي خواهد باشد بايد ايراد مهمي داشته باشد و به همين دليل نبايد مورد احترام قرار بگيرد چون سزاوار آن نمي باشد.

همچنين چون در كودكي به آن ها توجه نشده و مورد محبت و عشق قرار نگرفته اند نمي توانند علاقه عاشقانه اي را دريافت كنند و اين دريافت علاقه براي آن ها دردناك خواهد بود.

اختلال بدشكلي بدن
اختلال بدشكلي بدن (BDD) | تنفر از اندام خودم
بر اساس مطالعات روانشناس تلفني چگونه عزت نفس خود را افزايش دهيم ؟
بر اساس نظر روانشناسان و مشاوران براي اين كه زن و مرد عزت نفس خود را افزايش دهند راهكارهايي وجود دارد كه براي آن ها بسيار سودمند مي باشد در زير نمونه هايي از آن را ذكر مي كنيم.

نبايد از خودتان انتقاد كنيد و هنگامي كه خود را مورد انتقاد قرار مي دهيد بايد توجه داشته باشيد كه ميزان انتقاد شما چقدر مي باشد زيرا زماني كه خود را مورد انتقاد قرار مي دهيد در واقع با خودتان همان گونه اي برخورد مي كنيد كه والدين تان با شما برخورد مي كرده اند.

منبع:مركز مشاوره و روانشناسي مشاورانه-بر اساس مطالعات روانشناس تلفني چگونه عزت نفس خود را افزايش دهيم ؟

پيامدهاي عزت نفس پايين

عزت نفس چيست؟ اگر فرد به توانايي ها و ارزش هاي شخصي اش اعتماد داشته باشد در اين صورت گفته مي شود كه فرد داراي عزت نفس مي باشد.

عزت نفس به معني اين نمي باشد كه فرد در همه زمينه ها بهترين است بلكه تنها كافي است كه احساس راحتي و آرامش داشته باشد حتي زماني كه حالش خوب نيست.

و اين تنها زماني حاصل مي شود كه فرد خود را با تمام نقاط قوت و ضعف به خوبي قبول داشته، بشناسد و براي پيشرفت خود تلاش كند. بنابراين عزت نفس به معني اعتماد و ايمان داشتن در مورد خود مي باشد.

فرد بايد قبل از هر چيزي خود را دوست بدارد، با ويژگي هاي خود به خوبي آشنا شود، خودش را بشناسد، نسبت به خود ارزش و احترام قائل باشد، همانگونه كه هست خودش را بپذيرد، پس براي رسيدن به هدف برنامه ريزي و تلاش لازم را انجام دهد.

پيامدهاي عزت نفس پايين براي افراد
عزت نفس پايين پيامدهايي براي افراد خواهد داشت، به طور مثال يكي از غم انگيز ترين جنبه هاي عزت نفس پايين اين مي باشد كه فرد از ديگران فراري و گريزان مي گردد، به اين باور مي رسد كه ارزش او بسيار پايين است، نمي تواند با ديگران رفت و آمد كند و خودش را در سطح ديگران نمي بيند.

در بسياري از مواقع فردي كه عزت نفس پايين دارد ممكن است نقش يك قرباني را داشته باشد و تصور مي كند كه زندگي براي او عادلانه نيست و ديگران به او ظلم مي كنند.

در اين مقاله به بررسي عزت نفس پايين مي پردازيم و چند نمونه رايج از اينكه چطور عزت نفس پايين بر روي تفكر و رفتار ما تاثير مي گذارد بيان مي كنيم.

اين مقاله را به خوبي مطالعه كنيد و به دنبال حل مواردي باشيد كه در خودتان مشاهده مي كنيد.

عزت نفس كودك
چگونه عزت نفس كودك خود را ارتقاء دهيم؟
ديگران را مقصر دانستن
ما انسان ها اگر با مشكلاتي رو به رو شده يا به بدبختي دچار شويم، ديگران را مسئول بداقبالي و بدبختي خود مي دانيم و بدون اينكه دليل قانع كننده اي داشته باشيم به اين نتيجه مي رسيم كه با ما به طور غير منصفانه برخورد شده است و ديگران يا جهان در بداقبالي ما مقصر هستند.

اگر نسبت به خود احساس بي كفايتي داشته باشيم در مورد كارها بيشتر انتقاد مي كنيم و با پيدا كردن ايراد و اشكال در ديگران خودمان را بالا مي كشيم در صورتي كه اين فكر بسيار اشتباه و غيرمنطقي مي باشد.

به من توجه كنيد
افرادي كه عزت نفس پاييني دارند دوست دارند از طرف ديگران مورد تمجيد و توجه قرار بگيرند. بنابراين به ديگران تيكه مي كند تا بازخوردي از طرف آن ها داشته باشند و از طريق نظر ديگران حس خوب را به خود تلقين مي كنند.

منبع:مركز مشاوره و روانشناسي مشاورانه-پيامدهاي عزت نفس پايين

عزت نفس براي بقا و سلامت رواني انسان حياتي است. عزت نفس يكي از ملزومات عاطفي زندگي است و بدون آن بسياري از نيازهاي اساسي برآورده نمي شود.

يكي از مهم ترين عواملي كه انسان را از ساير حيوانات متمايز مي كند، آگاهي از خود است، يعني توانايي تشكيل يك هويت و اختصاص دادن ارزشي به آن. به بيان ديگر، اين ظرفيت در انسان وجود دارد كه تعريف كند كيست، و سپس ببيند كه آيا آن هويت را دوست دارد يا خير.

در واقع، عزت نفس بعد ارزيابانه خودپنداره- توصيف فرد از خود- است و اشاره به اين دارد كه چگونه خود را ارزشيابي مي كنيم. براي انسان اين امكان وجود دارد كه رنگها، صداها، شكلها و احساسهاي اصلي را دوست نداشته باشد. اما اگر فرد بخشهايي از خودش را دوست نداشته باشد، ساختار رواني او به شدت آسيب مي بيند.

در چنين شرايطي، شخص از هر چيز كه درد عدم پذيرش را به هر شكل وخيم مي كند اجتناب مي ورزد. چنين فردي در مسائل اجتماعي، تحصيلي يا شغلي ، كمتر پيشرفت مي كند ، زيرا توانايي دستيابي به پيشرفت و انتظار دستيابي به آن را در خود نمي بيند.

رابطه زناشويي و عزت نفس
برقراري و حفظ روابط دو طرفه و سالم اجتماعي براي او بسيار دشوار است و تنهايي و انزوا را بيشتر تجربه مي كند. از آنجايي كه عزت نفس با سازگاري رواني هم رابطه دارد، افراد با عزت نفس پايين غالبا نشانه هايي از مشكلات و بيماريهاي رواني از جمله اضطراب و تجربه تنش شديد- استرس- را تجربه مي كنند.

افراد با عزت نفس پايين توانايي خود براي ابراز تمايلات جنسي، مورد احترام و توجه بودن، شنيدن انتقاد، تقاضاي كمك يا حل مشكلات را سركوب مي كنند.

شخصي كه عزت نفس پاييني دارد براي اجتناب از قضاوتهاي بيشتر و عدم پذيرش مكرر، ديوارهاي دفاعي را برپا ميكند. ممكن است خود را سرزنش كند، عصباني و نااميد شود يا خويشتن را در فعاليتهاي آرمانگرايانه غرق نمايد و گاه نيز به الكل يا مواد مخدر، روابط جنسي ناسالم و بزهكاري متوسل شود. به بيان ديگر ، عزت نفس پايين با آسيتهاي فردي و اجتماعي فروان همراه است.

صدها محقق به بررسي هزاران نفر در سنين و موقعيتهاي مختلف پرداخه اند تا عوامل موثر در عزت نفس را درك كنند. چه كساني عزت نفس بالاتري دارند، عزت نفس چه اهميتي دارد، چگونه مي تواند افزايش داده شود، و…

بررسي كودكان به وضوح نشان داده است كه شيوه فرزند پروري والدين طي سه يا چهار سال اول زندگي تعيين كننده ميزان عزت نفس كودك است.

حمايت عاطفي خانواده و عزت نفس كودك
در خانواده هايي كه والدين از حمايت عاطفي، شيوه كنترل مردم سالارانه و مبتني بر ملايمت ، گرمي و استدلال استفاده مي كنند، فرزندان به مراتب عزت نفس بالاتري نسبت به فرزنداني دارند كه در خانواده هاي استبدادي، كاملا آزادگذار يا طرد كننده تربيت شده اند. اما اغلب تحقيقات مربوط به كودكان برزگ تر ، نوجوانان و بزرگسالان، يك سوال مشترك دارند: علت چيست و معلول كدام است؟

موفقيت تحصيلي
آيا موفقيت تحصيلي به عزت نفس كمك مي كند، يا عزت نفس منجر به موفقيت تحصيلي مي شود؟ آيا موقعيت اجتماعي بالا، عزت نفس بالا را به دنبال دارد، يا عزت نفس بالا به فرد كمك مي كند به موقعيت اجتماعي بالا دست يابد؟ آيا موفقيت در مصاحبه هاي شغلي باعث مي شود كه فرد خود را دوست داشته باشد، يا چون خود را دوست دارد در اين مصاحبه ها بهتر عمل مي كند؟

اين همان سوال «اول مرغ بود يا تخم مرغ » است. به نظر مي رسد كه عزت نفس حاصل شرايط زندگي است، و از سوي ديگر شرايط زندگي به شدت تحت تاثير عزت نفس است. اما كدام يك اول مي آيد؟ اين سوال تلويحات مهمي براي افزايش عزت نفس دارد.

اگر شرايط خارجي تعيين كننده عزت نفس باشند، آن گاه كافي است شخص شرايط خود را بهبود بخشد تا عزت نفسش افزايش يابد. فرض كنيم شما عزت نفس پاييني داريد چون نتوانسته ايد ديپلم بگيريد، قدتان كوتاه است، مادرتان از خودش خشنود نبوده است، در پايين شهر زندگي مي كرده ايد. بنابر اين كافي است به كلاسهاي شبانه برويد تا مدركتان را بگيريد، بيست سانتي متر بلند تر شويد ، توسط مادر ديگري پرورش يابيد، و به بالاي شهر نقل مكان كنيد. آيا با اين اقدامات مي توان عزت نفس را افزايش داد؟

روش است كه چنين چيزي امكانپذير نيست . درباره والدين يا قد نمي شود كاري كرد. بنابراين فقط مي توان اميدوار بود كه وضعيت برعكس باشد، يعني عزت نفس تعيين كننده شرايط زندگي باشد. اين بدان معني است كه اگر شخص عزت نفس خود را بهبود بخشد، شرايطش هم بهبود خواهد يافت.

واقعيت اين است كه عزت نفس و شرايط زندگي رابطه غير مستقيم با هم دارند. عامل مداخله گر ديگري وجود دارد كه همواره تعيين كننده عزت نفس است و آن افكار فرد است.

براي مثال وقتي شخص در آيينه به خود نگه مي كند و مي گويد:« چه هيكل بدي پيدا كرده ام.» اين فكر مي تواند بر عزت نفس او اثر منفي بگذارد . اما اگر در آيينه نگاه كند و فكر كند:« به نظر مي رسد مدل موهايم خيلي خوب شده است»، اثر آن روي عزت نفس كاملا برعكس خواهد بود. در اين دو مورد تصوير فرد در آيينه همان است، تنها افكار فرق كرده اند.

با توجه به اينكه افكار نقش بسيار مهمي در چگونگي ادراك و احساسات ما دارند، بررسي افكار مي تواند در فراهم آوردن شرايط مناسب براي رشد و تقويت عزت نفس اهميت ويژه اي پيدا كند.

عزت نفس يا آواي درون
منتقد آسيب رسان واژه اي است كه اولين بار توسط يوجين ساگن براي توصيف صداي دروني نفس اي كه به فرد حمله مي كند و درباره او قضاوت مي كند، به كار رفت. هر فرد يك صداي دروني دارد. ولي در افرادي كه عزت نفس پاييني دارند، اين صدا بلندتر و خطرناك تر است.

منتقد شما را به خاطر اشتباهايتان سرزنش مي كند. منتقد شما را با ديگران (موفقيتها و تواناييهاي آنها) مقايسه مي كند تا نشان دهد شما چندان خوب نيستيد. منتقد معيارهاي غير ممكني را براي كامل بودن تعيين مي كند و سپس با كوچك ترين اشتباه، شما را به باد سرزنش مي گيرد. منتقد حساب همه شكستهاي شما را دارد، ولي هرگز نقاط قوت يا موفقيتهاي شما را به يادتان نمي آورد.

منتقد، نوشته اي دارد كه توضيح مي دهد شما چگونه بايد زندگي كنيد، و اگر نيازهاي شما باعث نقض قوانين او شود فرياد مي زند كه شما بد و خطاكار هستيد. منتقد به شما مي گويد كه بايد بهترين باشيد و اگر نباشيد ، به هيچ نمي ارزيد. او به شما ناسزا مي گويد- ناكارآمد، زشت، خودخواه، ضعيف – و به شما مي قبولاند كه همه اينها درست است.

منتقد فكر دوستان شما را مي خواند و شما را متقاعد مي كند كه آنها حوصله شما را ندارند، مجذوب شما نشده اند، از شما نااميدند ، يا از شما بدشان مي آيد. منتقد با تاكيد روي اينكه شما« هميشه حرفهاي غير منتطفي مي زنيد» يا «هميشه رابطه هايتان را خراب مي كنيد» يا «هيچ وقت كارهاي را به موقع تمام نمي كنيد» ، نقطه ضعفهاي شما را بزرگ جلوه مي دهد.

منتقد آسيب رسان در هر روز زندگي شما، مشغول تخريب احساس ارزشمندي شما ست. اين صدا كاملا با افكار شما درهم تنيده شده است. به طوري كه هرگز به اثر مخرب آن توجه نمي كنيد. حمله هاي شما به خود هميشه معقول و موجه به نظر مي رسند. اين صداي دروني بي وقفه و قضاوت كننده به نظر طبيعي مي رسد، و جزء آشنايي از وجود شماست. در واقع، منتقد با هر حمله هرگونه احساسات خوبي را كه فرد درباره خود دراد ، تضعيف مي كند و از بين مي برد.

صداي منقد مي تواند مردانه يا زنانه باشد. صداي منتقد شما مي تواند مثل صداي مادر يا پدرتان، و يا صداي خودتان باشد.

تاثيرگذارترين نكته در عزت نفس
اولين و مهم ترين نكته درباره منقد اين است كه هر قدر هم كه حمله هاي او اشتباه و ناشي از تحريف افكار باشد، تقربيا هميشه آنها را باور مي كنيم . قضاوت كردن درباره خود طبيعي به نظر مي رسد، زيرا شما كاملا مي دانيد كه چه احساسي داريد و چه كار مي كنيد. اما حملات منتقد بخشي از فرايند طبيعي توجه به آنچه احساس مي كنيد يا انجام مي دهيد، نيستند.

براي مثال، وقتي احساس خود در اولين قرار ملاقات با فرد مورد علاقه تان را بررسي مي كنيد، منتقد با تمام نيرو فرياد مي كشد كه بچگانه رفتار كرديد ، بلد نبوديد حرف بزنيد، عصبي بوديد، حوصله طرف را سربرديد، و او هرگز نخواهد خواست دوباره شما را ببيند. منتقد با اين كار مانع از اين مي شود كه واكنشهاي طبيعي و معقول خود در آن موقعيت را به خاطر بياوريد . منتقد عزت نفس شمار را مي گيرد.

منتقد پرحرف با صداي بلند خود بسيار زهرآگين است. زهر او براي سلامت رواني شما، از تقريبا هر آسيب يا فقداني بيشتر است . چرا سوگ و درد با گذشت زمان تخفيف مي يابد، ولي منتقد هميشه با شما و مشغول قضاوت كردن، سرزنش كردن و يافتن اشتباهات شماست. در مقابل منقد هيچ دفاعي نمي توانيد بكنيد. او مي گويد:«بازهم اشتباه كردي» و شما بي اراده احساس مي كنيد كه مشكل داريد و موجود بدي هستيد، مثل كودكي كه به خاطر زدن حرف شيطنت آميز سيلي خورده است.

افراد داراي عزت نفس پايين ،خود را به درستي نمي بينند. در تصويري كه آنها از خودشان مي بينند، نقاط ضعف بزگ شده و كمالات كوچك شده است. اين گونه تصوير تحريف شده معمولا منجر به يك احساس شديد بي كفايتي در شخص مي گردد، چرا كه او در مقايسه با اطرافيان خود را خيلي حقير مي بيند. چنين فردي ديگران را در مقايسه با خودش با دقت و درستي بيشتري مي بيند، چراكه مي داند آنها در كنار نقاط ضعف ، نقاط قوتي هم دارند. در مقايسه با اين همه آدمهاي «بهنجار»، تصوير تحريف شده فرد از خودش پر از عيب و نقص به نظر مي رسد.

منبع :مركز مشاوره و روانشناسي ايران-عزت نفس چيست و با چه عواملي در ارتباط است؟